श्री अटलबिहारी वाजपेयी हे एक भारतीय राजकारणी होते ज्यांनी भारताचे पंतप्रधान म्हणून तीन वेळा काम केले, प्रथम 1996 मध्ये 13 दिवसांचा कार्यकाळ, नंतर 1998 ते 1999 पर्यंत 13 महिन्यांचा, त्यानंतर 1999 ते 2004 पर्यंत पूर्ण कार्यकाळ भारतीय जनता पक्षाचे (भाजप) सदस्य, ते भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे नसलेले पहिले भारतीय पंतप्रधान होते ज्यांनी पूर्ण कार्यकाळ सेवा दिली. कवी आणि लेखक म्हणूनही त्यांची ख्याती होती.
श्री. अटलबिहारी वाजपेयी यांची माहिती
थोडक्यात महात्मा गांधी यांची माहिती
नाव (Name) श्री. अटलबिहारी वाजपेयी
जन्म (Birthday) 25 डिसेंबर 1924
जन्मस्थान (Birthplace) ग्वाल्हेर
धर्म (Religion) हिंदू
राजकीय पक्ष (Political party) भारतीय जनता पार्टी
शिक्षण (Education) पदवीधर, एमए (राज्यशास्त्र)
वैवाहिक स्थिती (Marital Status) अविवाहित
व्यवसाय (Profession) लेखक, राजकारणी, कवी
महत्त्वाची पदे भूषवली (Important positions held) भारताचे 10 वे पंतप्रधान (19 मार्च 1998 – 22 मे 2004)
भारताचे पंतप्रधान (16 मे 1996 – 1 जून 1996)
परराष्ट्र मंत्री (26 मार्च 1977 – 28 जुलै 1979)
पुरस्कार (Awards) भारतरत्न (2015)
पद्मविभूषण (1992)
मृत्यु 16 ऑगस्ट 2018 (वय 93)
बालपण आणि प्रारंभिक जीवन (Atal Bihari Vajpayee Information In Marathi)
अटलबिहारी वाजपेयी यांचे जन्मस्थान ग्वाल्हेर, मध्य प्रदेश होते. त्यांचा जन्म हिंदू ब्राह्मण कुटुंबात कृष्ण बिहारी वाजपेयी आणि कृष्णा देवी यांच्या पोटी झाला. बारनगर, उज्जैन येथील सरस्वती शिसू मंदिर आणि अँग्लो-व्हर्नाक्युलर मिडल (AVM) शाळेतून शालेय शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर, अटल ग्वाल्हेरच्या व्हिक्टोरिया कॉलेजमध्ये गेले आणि त्यांनी इंग्रजी, संस्कृत आणि हिंदीमध्ये बीए पूर्ण केले. त्यानंतर त्यांनी कानपूरच्या डीएव्ही कॉलेजमधून राज्यशास्त्रात पदव्युत्तर शिक्षण पूर्ण केले. त्यानंतर त्यांनी कायद्याचा पाठपुरावा केला पण 1947 च्या फाळणीच्या दंगलीमुळे त्यांनी ते सोडून दिले.
करिअर : Atal Bihari Vajpayee Information In Marathi
अटल हे राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे सक्रिय सदस्य होते, सुरुवातीला स्वयंसेवक किंवा स्वयंसेवक म्हणून ‘विस्तारक’ (प्रोबेशनरी पूर्ण-वेळ कार्यकर्ता) च्या पदापर्यंत पोहोचले. त्यांनी उत्तर प्रदेशातील विस्तारक म्हणून पाचजन्य (एक साप्ताहिक हिंदी), राष्ट्रधर्म (मासिक हिंदी), आणि स्वदेश आणि वीर अर्जुन (दैनिक) या अनेक वृत्तपत्रांसाठी काम केले.
वाजपेयींचा राष्ट्रीय राजकारणातील पहिला कार्यकाळ 1942 मध्ये भारत छोडो आंदोलनाच्या काळात सुरू झाला, ज्याने भारतातील ब्रिटिशांच्या वसाहतवादी राजवटीचा अंत झाला. त्यांनी पत्रकार होण्याच्या कारकिर्दीची सुरुवात केली होती परंतु ते पुढे चालू ठेवू शकले नाहीत कारण ते पूर्वीच्या भारतीय जनता संघात सामील झाले, ज्याने शेवटी आजच्या भारतीय जनता पक्षाला आकार दिला. (Atal Bihari Vajpayee Information In Marathi)
सुरुवातीला त्यांची पक्षाचे राष्ट्रीय सचिव म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आणि त्यांना दिल्लीत असलेल्या उत्तर प्रदेशाचे प्रभारी बनवण्यात आले. दीनदयाल उपाध्याय यांच्या निधनानंतर, अटल यांना भारतीय जनता संघाचे नेते बनवण्यात आले आणि 1968 मध्ये ते अध्यक्ष बनले. श्री अटलबिहारी वाजपेयी हे वक्तृत्व कौशल्याचे एक पुरुष होते, ज्याचा त्यांनी संघाच्या धोरणांचा उत्कृष्टपणे बचाव करण्यासाठी केला.
त्यांच्या राष्ट्रीय राजकीय कारकिर्दीत, अटलबिहारी वाजपेयी नऊ वेळा लोकसभेवर (संसदेचे कनिष्ठ सभागृह) आणि दोन वेळा राज्यसभेवर (किंवा संसदेच्या वरच्या सभागृहात) निवडून आले होते. त्यामुळे ते ज्येष्ठ संसदपटू म्हणून ओळखले जातात.
पंतप्रधान म्हणून इतिहास (Atal Bihari Vajpayee Information In Marathi)
भारताचे पंतप्रधान म्हणून अटलबिहारी वाजपेयी यांचा इतिहासही उल्लेखनीय आहे. त्यांनी तीन वेळा देशाचे पंतप्रधान म्हणून काम केले. 1996 मध्ये त्यांनी भारताचे 10 वे पंतप्रधान म्हणून शपथ घेतली. तथापि, जेव्हा भारतीय जनता पक्ष लोकसभेत बहुमत तयार करण्यात अपयशी ठरला तेव्हा वाजपेयींनी अवघ्या 16 दिवसांच्या कालावधीनंतर राजीनामा दिला कारण त्यांच्याकडे सरकार स्थापन करण्यासाठी आवश्यक पाठिंबा नसल्याचे स्पष्ट झाले.
पंतप्रधान म्हणून त्यांचा दुसरा टर्म 1998 च्या सार्वत्रिक निवडणुकांनंतर सुरू झाला ज्यामुळे राष्ट्रीय लोकशाही आघाडीची स्थापना झाली. अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या नेतृत्वाखालील हे सरकार एकूण १३ महिने चालले.
अटलबिहारी वाजपेयींचा तिसरा आणि अंतिम कार्यकाळ 1999 ते 2004 पर्यंत पूर्ण 5 वर्षांचा होता. पंडित जवाहरलाल नेहरू पासून, अटल बिहारी वाजपेयी हे दोन सलग जनादेशांसह भारताचे पंतप्रधान बनलेले एकमेव उमेदवार होते.
योगदान
श्री अटलबिहारी वाजपेयी यांनी देशाच्या विकासात अनेक उल्लेखनीय योगदान दिले आहे. त्यांनी केवळ भारताचे पंतप्रधानच नाही तर परराष्ट्र मंत्री आणि संसदेच्या विविध महत्त्वाच्या स्थायी समित्यांचे अध्यक्ष म्हणूनही काम केले. ते सक्रिय विरोधी पक्षनेतेही होते. श्री अटलबिहारी वाजपेयी यांनी अशा प्रकारे स्वतंत्र भारताची देशांतर्गत आणि परराष्ट्र धोरणे तयार करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे. (Atal Bihari Vajpayee Information In Marathi)
ते सामाजिक समतेचे खरे पुरस्कर्ते आणि महिला सक्षमीकरणाचे प्रखर चॅम्पियन होते. श्री अटलबिहारी वाजपेयी यांचा अशा भारतावर विश्वास होता जो 5000 वर्षांच्या सभ्यतेच्या इतिहासात नांगरलेला आहे परंतु आगामी काळात येणाऱ्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी स्वतःला आधुनिकीकरण, नूतनीकरण आणि पुनरुज्जीवन देणारा आहे.
अटलबिहारी वाजपेयी हे प्रामुख्याने व्यवहारवादी मानले जात होते, परंतु 1998 मध्ये अण्वस्त्र चाचणी केल्याबद्दल त्यांच्यावर टीका झाली तेव्हा त्यांनी न रोखता विरोधक पवित्रा घेतला. काश्मीरच्या क्षेत्रावरून पाकिस्तान आणि भारत यांच्यातील दीर्घकाळ चाललेला संघर्ष सोडवण्यासाठी समर्पित (Atal Bihari Vajpayee Information In Marathi) प्रयत्न करण्यातही त्यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांच्या प्रेरणादायी नेतृत्वामुळे, भारताला अर्थव्यवस्थेत स्थिर विकास साधता आला आणि लवकरच माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रात देशाचा नेता होण्याचा मार्ग मोकळा झाला.
राजकीय विघटन
अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या नेतृत्वाखालील सरकारमध्ये अनेक उपलब्धी असूनही दोषांची कमतरता नव्हती. भारतीय समाजातील आर्थिकदृष्ट्या कमी व्यवहार्य वर्गाला अनेकदा आर्थिक विकासाच्या मार्गात वंचित वाटले. 2002 मध्ये झालेल्या गुजरात दंगलीला दिलेल्या अवजड प्रतिसादासाठी वाजपेयींच्या नेतृत्वाखालील सरकारवरही जोरदार टीका झाली. 2000 पासून त्यांच्या सरकारने राज्याद्वारे चालवल्या जाणाऱ्या अनेक उद्योगांमधून सार्वजनिक निधीचे विनियोग सुरू केले. 2004 च्या संसदीय निवडणुकीत, वाजपेयींच्या नेतृत्वाखालील युतीचा पराभव झाला आणि डिसेंबर 2005 मध्ये त्यांनी सक्रिय राजकारणातून निवृत्तीची घोषणा केली.
वैयक्तिक जीवन
अटलबिहारी वाजपेयी यांनी कधीही लग्न केले नाही आणि ते आयुष्यभर बॅचलर राहिले. त्याऐवजी, त्यांनी त्यांच्या दीर्घकालीन मित्र राजकुमारी कौल आणि प्रा. बी. एन. कौल यांच्या मुलीला दत्तक घेतले. त्यांची दत्तक मुलगी नमिता भट्टाचार्य आणि कुटुंब त्यांच्यासोबत राहत होते. 16 ऑगस्ट 2018 रोजी त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला.
उपलब्धी
राजकीय आकांक्षांसह, अटलबिहारी वाजपेयी हे एक प्रसिद्ध कवी देखील होते. त्यांनी हिंदीत कविता लिहिल्या. त्यांच्या प्रसिद्ध कामांमध्ये, कैदी कविराज की कुंडलियन, १९७५-७७च्या आणीबाणीच्या वेळी कारावासात त्यांनी रचलेल्या कवितांचा संग्रह आणि ‘अमर आग है’ यांचा समावेश आहे. (Atal Bihari Vajpayee Information In Marathi)
देशाप्रती असलेले त्यांचे निःस्वार्थ समर्पण लक्षात घेऊन, ज्याला ते त्यांचे पहिले आणि एकमेव प्रेम म्हणतात, श्री अटलबिहारी वाजपेयी यांना २०१४ मध्ये भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान, भारतरत्न देऊन सन्मानित करण्यात आले. त्यांनी आपल्या आयुष्यातील ५० हून अधिक वर्षे समाजसेवेसाठी समर्पित केली. आणि राष्ट्र. 1994 मध्ये ‘सर्वोत्कृष्ट संसदपटू’ म्हणून त्यांची निवड झाली.
श्री अटलबिहारी वाजपेयी यांनी स्वतःला केवळ एक प्रख्यात राष्ट्रीय नेते म्हणून सिद्ध केले नाही तर ते एक विद्वान राजकारणी आणि धर्मनिष्ठ समाजसेवक देखील होते. त्यांच्या अनेक कौशल्यांनी त्यांना बहुआयामी व्यक्तिमत्व बनवले. त्यांची कार्ये राष्ट्रवादाशी असलेल्या त्यांच्या वचनबद्धतेचा प्रतिध्वनी करतात जिथे त्यांनी जनतेच्या आकांक्षा व्यक्त करण्यासाठी प्रयत्न केले.