बुद्ध पौर्णिमेची माहिती

मराठी सणवार

: बुद्ध पौर्णिमा , ज्याला वेसाक असेही म्हणतात , हा जगभरातील बौद्ध धर्माच्या अनुयायांसाठी सर्वात महत्वाचा सण आहे. हा शुभ दिवस बौद्ध धर्माचे संस्थापक गौतम बुद्ध यांचा जन्म, ज्ञान आणि मृत्यू दर्शवितो आणि बौद्ध संप्रदाय मोठ्या उत्साहाने साजरा करतात. हा सण वैशाखाच्या हिंदू महिन्याच्या पहिल्या पौर्णिमेच्या दिवशी (पौर्णिमा) येतो, जो ग्रेगोरियन कॅलेंडरमध्ये एप्रिल-मेशी संबंधित आहे. 2024 मध्ये बुद्ध पौर्णिमा 23 मे (गुरुवार) रोजी साजरी केली जाईल .

| बुद्ध पौर्णिमेचा इतिहास
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या अध्यक्षतेखाली २ मे १९५० रोजी भारतात पहिली सार्वजनिक बुद्ध जयंती दिल्ली येथे साजरी झाली. याप्रसंगी आंबेडकरांनी बुद्धांच्या जीवनकार्यावर विचार मांडले. (Buddha Purnima Information In Marathi) या जयंती समारोहास अनेक देशांचे वकील/प्रतिनिधी, भिक्खू समुदाय व सुमारे वीस हजार लोकांचा समुदायही उपस्थित होता. अशाप्रकारे भारतात बुद्ध जयंतीची सुरुवात झाली.

बुद्ध पौर्णिमेचा महत्व
सिद्धार्थ गौतम हे राजमहालात राहणारे राजकुमार दुःखाच्या मुळाशी जाण्यासाठी महालातील सुख नाकारून, आपल्या संसाराचा त्याग करून राजवाड्या बाहेर पडले. दुःखाला नाहीसे करण्यासाठी त्यांनी अनेक मार्ग स्वीकारले. कठोर ध्यानसाधना केल्यानंतर बोधिवृक्षा खाली गौतम बुद्धांना ज्ञानप्राप्ती झाली तो दिवस आणि गौतम बुद्धांचा जन्म आणि मृत्यूचा दिवस म्हणजे वैशाख पौर्णिमा, म्हणून या दिवसाला बौद्ध धर्मात अफाट महत्त्व आहे. (buddha purnima marathi) वैशाख पौर्णिमेलाच बुद्धांचा जन्म झाला आणि ते याच दिवसामुळेच जगाला उपदेश देऊ शकले. याच दिवसामुळे बुद्ध जगाला शांतीचा मार्ग दाखवू शकले; म्हणून या दिवसाला विशेष महत्त्व आहे.

भगवान विष्णू आणि बुद्ध पौर्णिमा
बौद्ध धर्मीयांबरोबच हिंदू धर्मातही ही तिथी तितकीच महत्त्वाची आहे. पौराणिक कथेनुसार, वैशाख पौर्णिमा भगवान विष्णूशी जोडली गेलेली आहे. तसेच भागवत पुराणानुसार, बुद्ध हे विष्णूचे नववे अवतार मानले गेले आहेत. वैशाख पौर्णिमा ‘सत्यविनायक पौर्णिमा’ म्हणूनही ओळखले जाते. (Buddha Purnima Information In Marathi) पौराणिक कथेनुसार, भगवान श्रीकृष्णांनी त्यांचा मित्र सुदामा याला गरिबी आणि दु:खातून मुक्ती मिळवण्यासाठी सत्यविनायकाचा उपवास करण्यास सांगितले होते, अशी मान्यता आहे. बुद्ध पौर्णिमेच्या दिवशी धर्मराजाचीही पूजा केली जाते. धर्मराजाची पूजा केल्याने अकाली मृत्यूची चिंता राहत नाही, असे सांगितले जाते.

भगवान बुद्धाच्या शिकवणी आणि नियम
बौद्ध धर्माची तीन रत्ने
बुद्ध
धम्म
फेडरेशन
गौतम बुद्धांनी चार उदात्त सत्यांचा उपदेश केला, खालील चार उदात्त सत्ये आहेत.
दुःख – हे जग दुःखी आहे.
दुःखाचे कारण – तृष्णा किंवा वासना हे दुःखाचे कारण आहे.
दु:खाचा नाश – दुःखाचा नाश होऊ शकतो.
दु:खाचा नाश करण्याचा मार्ग – तृष्णेचा नाश करणे हाच दुःखाचा नाश करण्याचा मार्ग आहे जो अष्टांगिक मार्गाने शक्य आहे.

आठ मार्ग
योग्य दृष्टी
योग्य ठराव
योग्य भाषण
योग्य परिश्रम
योग्य जीवन
योग्य व्यायाम
योग्य स्मृती
योग्य समाधी

दहा उपदेश
सत्य
अहिंसा
चोरी न करणे
धन संग्रह न करणे
ब्रह्मचर्याचे पालन करणे
नृत्य आणि गायनाचे त्याग
सुवासिक पदार्थांचा त्याग
अवेळी भोजन त्याग
कोमल शय्या त्याग
कामनी आणि कंचन त्याग